درسنامه طلایی ارتودنسی فصل اول مال اکلوژن و بدشکلی دندانها و صورت در جامعه معاصر
عقاید نرمن کینگزلی (Kingsley)
کینگزلی از پیشگامان ارتودونسی بود. عقاید نرمن کینگزلی (Kingsley)
1) از نیروهای خارج دهانی برای تصحیح دندانهای بیرونزده استفاده میکرد،
2) از پیشگامان درمان شکاف کام بود،
3) توجه بیشتر به مرتبکردن دندانها و تصحیح نسبتهای صورت داشت،
4) توجه کمتر به روابط دقیق بین دندانی (بایت) داشت،
5) از کشیدن دندانها برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکرد.
ادوارد انگل
1) بیشترین نقش را در تکوین مفهوم اکلوژن دندانهای طبیعی داشته است.
2) ارائه طبقهبندی از مالاکلوژنها بر حسب موقعیت مولرهای اول بالا از مهمترین دستاوردهایش است
3) تعریفی شفاف و ساده از اکلوژن نرمال در دندانها را بیان کرد.
4) اعتقادی به کشیدن دندان نداشت.
انواع اکلوژن از دیدگاه انگل
الف) اکلوژن طبیعی: کاسپ مزیو باکال مولرهای بالا در شیار مزیو باکال مولرهای پایین قرار میگیرد و دندانها روی خط اکلوژن قرار گرفتهاند.
ب) مالاکلوژن کلاس I: رابطه مولرها طبیعی است ولی به دلیل جابجایی و چرخش دندانها یا سایر علل خط اکلوژن بهم خورده است.
ج) مال اکلوژن کلاس II: مولر پایین نسبت به بالا خلفیتر قرار گرفته است.خط اکلوژن ویژگی خاصی ندارد میتواند مرتب یا بهم ریخته باشد(
د) مال اکلوژن کلاس III: مولر پایین نسبت به بالا مزیالی قرار گرفته است.خط اکلوژن ویژگی خاصی ندارد. میتواند مرتب یا بهم ریخته باشد(
پس طبقهبندی انگل 4 نوع دارد و در انواع الف و ب رابطهی مولرها درست است و تفاوت در خط اکلوژن است.در انواع ج و د تفاوت در رابطه مولری است و خط اکلوژن ممکن است درست باشد یا نباشد (یعنی در مورد سه و چهار دندانها ممکن است مرتب باشند یا نباشند).
تعریف خط اکلوژن
قوس زنجیرشکل که در فک بالا از شیار مرکزی مولرها و سینگولوم دندانهای نیش و ثنایا میگذرد و در فک پایین از روی کاسپهای باکال و لبه برنده ثنایاها میگذرد و با تعیین محل دندانهای مولر، روابط اکلوزالی و بین فکی مشخص میشود.
نکته: جز در مواردی که سایز دندان اشکال دارد، تعاریف انگل به طرز عجیبی اکلوژن نرمال را به سادگی توصیف میکنند.
انگل مخالف کشیدن دندان بود و به زیبایی و نسبتهای صورت توجه نمیکرد و اعتقاد داشت اگر اکلوژن ایدهآل باشد، بیمار صورت زیبایی خواهد داشت.
انگل از نیروهای داخل دهانی استفاده میکرد )الاستیکها( و اعتقادی به نیروی خارج دهانی نداشت.
نکته: بگ و توئید اولین کسانی بودند که برای رسیدن به اکلوژن خوب دندان کشیدند.
به مرور مشخص شد که اگر نسبتهای صورتی رعایت نشود، حتی در صورت اکلوژن ایدهآل، نتایج رضایتبخش نخواهد بود و روابطی که در اثر استفاده طولانی از الاستیکهای سنگین به وجود میآید هم پایدار نخواهد بود. رادیوگرافی سفالومتری نشان داد که خیلی از مال اکلوژنها بیس اسکلتال دارند و با مکانیکهای داخل دهانی مثل الاسیتیکها که انگل طرفدار آنها بود نمیتوان روابط اسکلتی را اصلاح کرد و احتیاج به دستگاههای خارج دهانی و یا دستگاههای فانکشنال برای اصلاح آنها مورد توجه قرار گرفت.
پارادایم بافت نرم: اهداف و محدودیتهای درمان ارتودنسی و ارتوگناتیک مدرن توسط بافت نرم صورت و نه دندانها و استخوان تعیین میشود. این پارادایم تاکید بیشتری بر معاینه کلینیکی دارد تا رادیوگرافی و کست گچی.
جدول زیر سوالخیزترین بخش این فصل هست!
نکات مهم:
هدف این دیدگاه نفی اکلوژن ایدهآل انگل نیست. بلکه هدف اصلی آن اصلاح روابط بافت نرم است و ثبات درمان را در گرو تعادل بافت نرم میداند این پارادایم میگوید تطابق یا عدم تطابق بافت نرم تعیین کننده ثبات یا عدم ثبات نتایج درمان است و اعتقاد دارد تناسب بافت نرم صورت و رابطه دندانها با لب و صورت مهمترین نعیین کننده ظاهر صورت میباشند.
هدف ثانویه این دیدگاه رسیدن به اکلوژن فانکشنال است. اکلوژن فانکشنال چه ربطی به بافت نرم دارد؟ تا آنجا که به اکلوژن مربوط است دیسفانکشن مفصل گیجگاهی فکی پدیدهای است ناشی از آسیب بافتهای نرم اطراف آن، که خود ناشی از کلنچینگ و سایش دندانهاست. با این نکته، یکی از اهداف مهم درمان ارتودنسی این خواهد بود که اکلوژنی ایجاد شود که احتمال آسیب به مفصل به حداقل برسد.
تاکید میشود که اکلوژن ایدهال انگل در تناقض با این هدف نیست ولی در بعضی شرایط، انحراف از ایدهآل انگل برای بیمار سود بیشتری دارد.
روند فکری جدید نسبت به گذشته معکوس شده است. (تاکید روی بافت نرم و رابطه دندانها با لبها و صورت به جای کست و سفالومتری و اینکه روابط استخوان و دندان تحت الشعاع بافت نرم هستند. یعنی اول میگیم قراره بافت نرم چه شکلی بشه و بعد دندانها رو بر اساس اون هدف بافت نرم مرتب میکنیم.) و آن چه انگل اکلوژن نرمال مینامید امروزه ایدهآل است و کمتر یافت میشود.
شیوع و اپیدمیولوژی مال اکلوژنها
در مطالعهای توسط سازمان NHANES III شیوع یک سری مال اکلوژنها در بالغین و جوانان و کودکان مورد ارزیابی قرار گرفت.
ویژگیای که در ارتباط با مال اکلوژنها در بررسی NHANES III مورد ارزیابی قرار گرفت:
میزان بینظمی ثنایاها با استفاده از شاخص بینظمی
میزان شیوع دیاستمهای میدلاین بیش از mm 2
میزان شیوع کراسبایتهای خلفی
میزان اورجت، اوربایت و اپنبایت
دلیل شیوع مال اکلوژن
1) عدم هماهنگی سرعت کوچک شدن فک با دندانها= یعنی فک خیلی کوچک شده در گذر زمان ولی دندانها اینقدر کوچک نشدهاند.
2) زندگی شهری: همان طور که بیماریهای قلبی عروقی و دیابت افزایش یافتهاند میزان مال اکلوژن هم افزایش نشان داده است و به نظر میرسد نتیجه تمدن باشد مثلا شیوع کراس خلفی و کراودینگ و ناهنجاریهای سگمنت باکال در شهرنشینان در مقایسه با روستاییهای هند بیشتر است. شاید تغذیهی نرمتر و صرف انرژی کمتر برای جویدن علت آن باشد. زیرا گذشتگان باید از تمام عضلات صورت خود برای جویدن استفاده میکردند و اعتقاد دارند این امر باعث بیشتر شدن فضا در فک برای دندانها میشود.
آنتروپولوژیستها میگویند امروزه با وجود غذای پخته دیگر نیازی به صرف انرژی برای جویدن آنها نیست و مازاد این انرژی صرف تکامل اعضایی مثل مغز میشود!
افزایش مال اکلوژن قطعا به موازات تکامل تمدن است ولی اینکه کاهش اندازه فک با کاهش فانکشن رابطه علت و معلولی داشته باشد امر دشواری است و نمیتوان گفت 100 درصد این دو امر مرتبطاند. (در فصل 5 بیشتر بحث میشود)
نکته نمودار: مثلث مربوط به افراد 100 هزار سال پیش، دایره توپر 10 هزار سال پیش و مربع برای همین دوران است. ببینید که هر دندان در طول این سالها کاهش اندازه داشته است.